آیا بیت کوین تراکنش غیر قابل ردگیری دارد؟
انجام تراکنش غیر قابل ردگیری بیت کوین و حفظ حریم خصوصی یکی از دغدغه‌های کاربران این شبکه است. از یک طرف، آدرس‌های بیت کوین ناشناخته‌اند و از طرف دیگر، قابل ردگیری است. این دو ویژگی چطور می‌توانند کنار هم جمع شوند؟
واقعیت این است که بیت کوین کاملاً ناشناخته نیست. در دنیای واقعی می‌شود گفت که انجام تراکنش با بیت کوین نیمه ناشناس و مانند عضو شدن در یک باشگاه با نام مستعار است. در این مقالۀ والکس، به موضوع حریم خصوصی در بیت کوین و تراکنش‌های ناشناس آن می‌پردازیم.
آیا می‌توان در بلاکچین بیت کوین یک تراکنش غیر قابل ردگیری انجام داد؟
خاصیت بیت کوین این است که می‌شود از طریق آن تراکنش غیر قابل ردگیری یعنی بدون ارائه اطلاعات هویتی واقعی انجام داد. هرچند رسیدن به مرحله‌ای که این تراکنش‌ها غیر قابل ردگیری باشند، تقریباً غیر ممکن است. سایت رسمی بیت کوین درباره این موضوع نوشته است:
شیوه طراحی بیت کوین به گونه‌ای است که حریم خصوصی کاربرانش را به میزانی پذیرفتنی حفظ کند. مانند هر پول یا شیوه پرداخت دیگری. اما بیت کوین ناشناخته نیست و نمی‌تواند به اندازه پول نقد از حریم خصوصی شما مراقبت کند.
در واقع، شبکه بیت کوین کاملاً شفاف است و به راحتی می‌توان رد یک بیت کوین را گرفت. پس سوال بهتر این است:
بیت کوین تا چه حد ناشناس است؟
بیت کوین تا زمانی ناشناس است که تمام اجزای آن، از آدرس گرفته تا کلید‌های خصوصی و عمومی، هیچ پیوند مستقیمی با هویت شخص نداشته باشند. اما اگر یک آدرس از دستورالعمل‌های KYC (احراز هویت مشتری) استفاده کند، می‌تواند آدرس آن تراکنش غیر قابل ردگیری را به آسانی به هویت واقعی شخص در دنیای واقعی متصل کند.
درک عمومی از بلاکچین، در روزهای اول بسیار کم بود. تا جایی که بسیاری مدعی می‌شدند که بیت کوین می‌تواند تبدیل به بهشتی برای پولشویی خلافکاران و کلاهبرداران شود. اما به مرور زمان و با افزایش دانش مردم و دولت‌ها در این زمینه، مشخص شد که این ادعا خیلی درست نیست.
بلاکچین بیت کوین یک معدن اطلاعات برای نهادهای قانونی است. هر تراکنش بیت کوین، برای همیشه در یک فضای تغییرناپذیر ثبت شده است. در واقع، آدرس هر بیت کوین ناشناس است؛ اما اگر به هر شکلی به یک هویت در دنیای واقعی متصل شود، دیگر برای آن حریم خصوصی وجود ندارد.
در این جا دو سوال به وجود می‌آید:
- KYC چیست؟ چه راه‌های دیگری برای پیدا کردن هویت کاربر شبکه بلاکچین وجود دارد؟
- آیا راهی برای ناشناخته‌تر کردن تراکنش‌های بیت کوین وجود دارد؟
در ادامۀ مقاله جواب این سوال‌ها را پیدا می‌کنید.
روش های شناسایی هویت کاربر در شبکه بلاکچین و تراکنش های بیت کوین
۴ روش برای شناسایی هویت کاربر در بلاکچین بیت کوین وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها می‌تواند صاحب یک کیف پول یا مقصد یک تراکنش را شناسایی کند.
۱- فرآیندهای احراز هویت مشتری یا KYC
چه کسی می‌تواند شما را بشناسد: واسطه معاملات شما؛ مثل صرافی ارز دیجیتال
KYC مخفف عبارت Know Your Customer به معنی “مشتری خود را بشناس” است، که ما به آن احراز هویت مشتری می‌گوییم. این فرآیند در بانک‌ها و بسیاری از موسسات مالی اجباری است. برای احراز هویت مشتری، یک روند اجباری شناسایی و تایید هویت مشتری هنگام افتتاح حساب انجام می‌شود.
در واقع بانک باید اطمینان حاصل کند که مشتری، همان کسی است که ادعا می‌کند. اگر شخصی به هر دلیلی نتواند این روند را طی کند، بانک یا موسسه مالی می‌تواند برای او حساب کاربری ایجاد نکند یا روابط مالی خود را با آن شخص قطع کند. این فرآیند شامل تایید کارت شناسایی، تایید صحت چهره، تایید آدرس و محل زندگی است.
چرا احراز هویت مشتری برای سازمان‌های مالی لازم است؟
احراز هویت مشتری برای مبارزه با پولشویی، کلاهبرداری و تامین مالی تروریسم لازم است. اگر بانک یا موسسه مالی این کار را نکند، مسئولیت خسارات و کلاهبرداری‌هایی که انجام می‌شود را هم باید بپذیرد و آن‌ها را جبران کند.
این فرآیند برای اجازه انجام تراکنش‌های بیت کوین و سایر رمزارزها در صرافی‌های ارز دیجیتال هم انجام می‌شود. صرافی‌های ایرانی معتبر ارز دیجیتال مانند والکس، برای تضمین صحت معاملات و برقراری امنیت بازار، مشتریان خود را احراز هویت می‌کنند و سپس به او اجازه خرید و فروش بیت کوین و دیگر رمزارزها را می‌دهد. پس آدرس اصلی بیت کوین ناشناس است، اما از طریق صرافی می‌توان به هویت صاحب آن پی برد.
۲- IP کامیپوتر یا تلفن همراه
چه کسی می‌تواند شما را بشناسد؟ ارائه دهنده خدمات اینترنت
آدرس IP کامپیوترمان، هویت اینترنتی ما است. هر بار که به اینترنت وصل می‌شویم، اطلاعات از سرور به آی‌پی ما منتقل شده و اطلاعات مدنظرمان به ما نشان داده می‌شود. اگر بخواهیم ما هم می‌توانیم آی‌پی سرور را ببینیم. در واقع این رفت و برگشت اطلاعات دوطرفه است و هر دو سمت می‌توانند به اطلاعات عمومی طرف مقابل دسترسی پیدا کنند. اما آی‌پی هویت در دنیای واقعی را فاش نمی‌کند؛ بلکه اطلاعات کلی را مشخص می‌کند. مثل منطقه‌ای که از آنجا به اینترنت متصل شدیم. از طریق آی‌پی می‌توان به اطلاعات شرکتی که از آن خدمات اینترنت می‌گیریم یا همان ISP هم دسترسی پیدا کرد.
همۀ این اطلاعات، سریع هویت واقعی کاربران را فاش نمی‌کند. اما می‌تواند در راه رسیدن به هویت شخص کمک بزرگی باشند. مرورگری که با آن تراکنش انجام می‌دهیم یا کیف‌پول‌های تین‌کلاینت (کیف‌پول‌های نرم‌افزاری متصل به سرور) به اطلاعات آی‌پی ما دسترسی دارند.
۳- پرداخت بیت کوین برای خرید و فروش کالا و خدمات
چه کسی می‌تواند شما را بشناسد؟ صاحب وبسایتی که از آن خرید کرده‌اید و مشتری خودتان.
وقتی از یک سایت، مثلاً یک بازی یا یک لباس می‌خریم، در واقع در آن سایت یک پروفایل ایجاد کرده‌ایم و به او هویت و آدرس خود را داده‌ایم. اکنون اگر هزینه این کالا و خدمات را با بیت کوین پرداخت کنیم، همه این اطلاعات در مخزن اطلاعاتی سایت ثبت می‌شود و دیگر انجام تراکنش ناشناس بیت کوین ممکن نیست.
این یعنی اگر ما با همان آدرس قبلی کیف‌پول یک تراکنش جدید انجام دادیم، این آدرس همیشه می‌تواند هویت واقعی ما را فاش کند و تا زمانی که زنجیره اطلاعات بیت کوین وجود داشته باشد، ردگیری این آدرس تا رسیدن به ما کار سختی نخواهد بود.
۴- انتشار اطلاعات آدرس کیف پول در فضای مجازی
چه کسی می‌تواند شما را بشناسد؟ هر کسی که از اینترنت استفاده می‌کند.
افراد زیادی هستند که به امید این که مردم برایشان بیت کوین واریز کنند، آدرس کیف‌پولشان را منتشر می‌کنند. مثلاً یک وبلاگ شخصی دارند که آدرس شخصی کیف پولشان را در آن می‌گذارند تا کمک‌های داوطلبانه دریافت کنند. یا هنگام عضویت در یک انجمن گفت‌وگوی مجازی، از آدرس بیت کوین به جای امضای شخصی استفاده می‌کنند. یک راه دیگر، ایجاد یک وبسایت اینترنتی با آدرس بیت کوین و ثبت دامین آن با نام واقعی است.
همۀ این کارها، به راحتی هویت صاحب بیت کوین را فاش کرده و ردگیری تراکنش‌های او را آسان می‌کند. این کار خیلی عاقلانه نیست و عملاً فرد به هر کسی که به آدرس او دسترسی دارد، اجازه می‌دهد که بیت کوین‌های او را رصد کند. انتشار عمومی آدرس بیت کوین امکان انجام تراکنش غیر قابل ردگیری بیت کوین را کامل از بین می‌برد.
فیشینگ چیست؟ چگونه در دام سایت های فیشینگ نیفتیم! (Phishing)
راهکارهایی برای حفظ بیشتر حریم خصوصی در شبکه بیت کوین
اگر به میزان بیشتری حریم خصوصی نیاز دارید، راهکارهایی برای آن وجود دارد. اما در نهایت باید بدانید که هیچ وقت تراکنش‌هایتان صددرصد ناشناخته نخواهد ماند.
۱- استفاده از VPN یا مرورگر Tor
وی‌پی‌ان‌هایی که نیاز به اکانت ندارند و مرورگر تور (Tor)، تقریباً ترافیک شبکه را مخدوش می‌کنند. این ویژگی در عمل دسترسی به آی‌پی را ناممکن می‌کند. همانطور که قبلاً گفتیم، دسترسی به آی‌پی یکی از راه‌های شناسایی و ردگیری هویت در تراکنش‌های بیت کوین است.
اگر تا امروز هم برای انجام کارهای روزمره‌تان از وی‌پی‌ان استفاده نمی‌کردید، هنوز هم دیر نشده است. وی‌پی‌ان، آی‌پی واقعی شما را پنهان می‌کند و این بدان معناست که نه وبسایت میزبان‌تان و نه سرویس ارائه خدمات اینترنت، نمی‌توانند به لوکیشن شما دسترسی داشته باشند. این کار حریم شخصی شما را در جنبه‌های مختلف تا حد زیادی افزایش می‌دهد. البته حواستان باشد که وی‌پی‌ان‌های رایگان هم سرعت اینترنت را کم می‌کنند و هم احتمالاً کاملاً امن نیستند.
نکته مثبت: آسان و سریع است و آی‌پی را پنهان می‌کند.
نکته منفی: وی‌پی‌ان‌های رایگان سریع و امن نیستند.
۲- مخلوط کردن تراکنش (Mixing)
ترکیب کردن کوین‌ها با کوین‌های کاربران دیگر یک راه حل برای حفظ حریم خصوصی در بیت کوین است. بیت کوین میکسرها یک نرم افزار یا یک نوع خدمات هستند که این امکان را برای کاربران شبکه فراهم می‌کنند.
با مخلوط کردن تراکنش‌ها با کمک این سرویس‌ها، کاربران می‌توانند ارتباط تراکنش‌ها بین آدرس بیت کوین خود و دیگران را با هم ترکیب کرده و در نتیجه کل فرآیند را مخدوش کنند. در این روش، تشخیص مقصد تراکنش‌ها مشکل می‌شود. این مورد یکی از روش‌هایی است که امکان خرج کردن بیت کوین را به صورت خصوصی‌تر هم فراهم می‌کند.
نکات مثبت: حریم خصوصی حفظ می‌شود و کار با آن آسان است.
نکات منفی: پیدا کردن یک سرویس میکسر خوب و مطمئن نیاز به تجربه و دانش کافی دارد.
۳- استفاده از آدرس جدید برای هر تراکنش
اینجا می‌توانیم به توصیه ساتوشی ناکاموتو بسنده کنیم. او در مقاله سفید یا همان وایت پیپر بیت کوین، توضیح داده است که:
به عنوان یک دیوار محافظ دیگر، باید برای هر انتقال پول از یک آدرس جدید استفاده کرد؛ به طوری که ربط دادن آن تبادل به فرد ارسال کننده ناممکن شود. در غیر این صورت، اگر بتوان از طریق آدرس، فردِ ارسال کننده را مشاهده کرد، ممکن است سایر انتقال‌های مربوط به او را نیز بتوان دید.
نکات مثبت: روشی است که خالق بیت کوین آن را تایید کرده و قابل اطمینان است.
نکات منفی: ممکن است از طریق روش‌های شناسایی که ذکر شد، بتوان دو آدرس را به یک کاربر متصل کرد و هویت او را تشخیص داد.
۴- شبکه لایتنینگ؛ Lightning network
شبکه لایتنینگ یا شبکه صاعقه، لایه دوم بیت کوین است. ایده لایه دوم با اولین نقدی که به وایت پیپیر ناکاموتو منتشر شد، شکل گرفت. این نقد نشان داد که در صورت بزرگ شدن شبکه بیت کوین، انجام معاملات بسیار زمان‌بر خواهد شد و این توجیه اقتصادی معاملات (به‌خصوص معاملات خرد) را با مشکل مواجه می‌کند.
شبکه صاعقه پیشنهاد می‌کند که به جای این که یک تراکنش را همه اعضای شبکه تایید کنند، فقط یک گروه کوچک آن را بپذیرند. این گروه می‌تواند از چند کاربر که با هم معامله‌های کوچک و متعددی انجام می‌دهند، تشکیل شود. در این حالت فقط کافی است اعضای گروه معامله‌ها را تایید کنند. تنها زمانی که این افراد خط معاملات خود را حذف کنند، برایند معاملات آنان در شبکۀ اصلی درج می‌شود.
این ایده، یک راه حل خوب برای حفظ امنیت و حریم خصوصی در شبکه بیت کوین هم هست. با این کار فقط اعضای گروه معامله را می‌بینند و تا حد زیادی حریم خصوصی افراد حفظ می‌شود. البته برای تراکنش‌هایی که بزرگ و مهم هستند، شبکه صاعقه شاید راه حل مناسبی نباشد. چرا که تراکنش‌های بزرگ برای حفظ امنیت و ارزش سرمایه کل کاربران بیت کوین باید شفاف باشد.
نکات مثبت: انجام معامله در لایتنینگ نتورک سریع است و حریم خصوصی را حفظ می‌کند.
نکات منفی: فعلاً فراگیر نیست و سه گروه توسعه دهنده در حال بهبود زیرساخت‌های آن هستند.
صحبت پایانی
ویژگی نیمه‌ناشناس بودن بیت کوین، دست‌اندازی کلاهبرداران دنیای اینترنت و شبکه بیت کوین را به سرمایه دیگران محدود می‌کند. هیچ کدام از ما دوست نداریم که بیت کوین به بهشت خلافکاران و محلی برای پولشویی تبدیل شود. در واقع، این شفاف بودن و قابل ردیابی بودن تک تک تراکنش‌ها است که امنیت و محبوبیت بیت کوین را روز به روز بیشتر می‌کند.
اما اگر شما به هر دلیلی، نمی‌خواهید حریم خصوصی و میزان دارایی بیت کوین‌تان فاش شود، بهتر است روش‌های فاش شدن اطلاعات را که در این مقاله توضیح دادیم، بررسی کنید. به هر حال، همه کاربران بیت کوین می‌خواهند امنیت سرمایۀ خودشان و کل شبکه تامین شود تا همه سود ببرند. پس حفظ حریم خصوصی برای همۀ ما تا آنجا جنبه مثبتی دارد که اولاً به شبکه بیت کوین آسیبی نزند و در ثانی، راه فراری برای کلاهبرداران و انجام فیشینگ نباشد.