استخر نقدینگی (liquidity pool) چیست؛ نحوه کسب درآمد از آن

استخر نقدینگی (liquidity pool):دیفای یا همان موسسات مالی غیرمتمرکز یکی از حوزه‌های رو به رشد دنیای کریپتوکارنسی محسوب می‌شود که با نرخ تصاعدی در حال حرکت رو به جلو است. حوزه خدمات پرداخت ارزی نظیر خرید و فروش ارزهای دیجیتال نیز با سرعت باورنکردنی در حال پیشرفت است و کاربران زیادی به سرمایه‌گذاری بر روی defi علاقه نشان داده‌اند. بنابراین، مفاهیم جدیدی مثل liquidity pool یا همان استخر نقدینگی در کنار گزینه‌های قدیمی‌تر مثل بلاک چین محبوبیت زیادی در میان علاقه‌مندان کریپتوکارنسی پیدا کرده است.

با شروع کار پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز، نقدینگی یا همان لیکوئیدیتی یکی از عوامل افزایش کاربران این پروژه‌ها بوده است. به زبان ساده دیفای تامین‌کنندگان نقدینگی را به استخرهای نقدینگی وصل می‌کند؛ در حقیقت تمام کاربران به لطف دیفای می‌توانند به یک «بانک مجازی» تبدیل شوند. در حال حاضر، صدها پروژه دیفای در بازار حضور دارند که تمام قابلیت‌های یک بانک مجازی را در بستر بلاکچین شبیه‌سازی می‌کنند. امروز در کافه ارز قصد داریم، مفهوم liquidity pool چیست را مورد بررسی قرار داده و نحوه کسب درآمد از آن را با یکدیگر مرور خواهیم کرد. علاوه بر این، برای خرید و فروش ارز دیجیتال نظیر بیت کوین، تتر و اتریوم می‌توانید به وب‌سایت یا اپلیکیشن کافه ارز مراجعه کنید.

مفهوم Liquidity Pool

برای درک مفهوم استخر نقدینگی (liquidity pool) ابتدا باید از اهمیت نقدینگی آگاه شوید. ورود و خارج معامله‌گران به یک بازار مالی ارتباط مستقیم با میزان لیکوئیدیتی آن بازار دارد. در حقیقت، نقدینگی در هر دو سمت خرید یا فروش توسط بازارسازان تامین می‌شود. به عبارت دیگر، بازارسازان دارایی خود را در سفارشات خرید یا فروش یک رمز ارز قرار می‌دهند و از این طریق معامله تضمین می‌شود. در حقیقت، آنها نقدینگی بازار مالی را تامین می‌کنند تا دیگر معامله‌گران بدون معطلی و انتظار معاملات خود را انجام دهند.

برای مثال، اگر قرار باشد دلار با یورو معامله شود، یک بازارساز قیمت‌های پیشنهادی و نقدینگی معامله را تامین خواهد کرد. اگر نقدینگی یک بازار مالی کم باشد، خرید و فروش دارایی‌ها در بستر آن بسیار دشوار خواهد بود چون هر دو طرف معامله بر سر شرایط قیمتی هرگز به توافق نمی‌رسند. بدون لیکوئیدیتی، معامله‌گران تا وقتی که طرف مقابل یک پیشنهاد قیمتی منطبق با درخواست آنها ارائه نکرده باشد باید در صف خرید یا فروش منتظر بمانند و تا زمان‌نهایی شدن معامله ممکن است قیمت دارایی دچار تغییر شود.

فراموش نکنید که سازمان‌های مالی انگشت‌شماری در فضای بلاک چین وجود دارند که حاضر به تامین نقدینگی بازارهای مالی باشند. بنابراین، این وظیفه بر دوش کاربرانی گذاشته می‌شود که به دنبال رشد بدون ریسک سرمایه خود هستند. در این میان، پای liquidity pool به جریان باز می‌شود. در حقیقت، استخر نقدینگی مهم‌ترین اجزای مدل بازارساز خودکار(Automated Market Maker) محسوب می‌شود که یک طرف معاملات را با یک استخر نقدینگی شخصی جایگزین می‌کنند.

استخر نقدینگی در اصل یک دارایی دیجیتال به شمار می‌رود که توسط قراردادهای هوشمند بر روی یک پلتفرم غیرمتمرکز بر روی بلاک چین مدیریت می‌شود. این سیستم پروتکل پرداخت بهره بانکی در ازای سپرده‌گذاری کاربران را در بستر بلاک چین بازتولید کی‌کند. به طور کلی می‌توان گفت که دیفای برای راه‌اندازی یک استخر نقدینگی به حضور کاربر، تکنولوژی رمزنگاری و قراردادهای هوشمند نیازمند است. قراردادهای هوشمند به طور کامل Liquidity pool پروژه‌های دیفای را ایجاد می‌کنند و کاربران به عنوان تامین‌کننده نقدینگی، دارایی خود را در قالب ارزهای رمزنگاری شده در پلتفرم‌های معاملاتی سپرده‌گذاری می‌کنند. وقتی ارزهای رمز نگاری‌شده را در استخر نقدینگی سپرده‌گذاری کنید، وجوه شما برای مدت زمان مشخصی قفل خواهد شد و قراردادهای هوشمند اجازه برداشت از حساب را به شما نخواهند داد. در این صورت، شما به عنوان یک تامین‌کننده نقدینگی یا همان Liquidity Privider شناخته شده و در سود پلتفرم معاملاتی سهیم خواهید بود.

تامین نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی‌های غیر متمرکز (Decentralised Exchange) یکی از پشرفته‌ترین بازارهای مالی بلاک چین هستند که قابلیت تبادل دارایی‌های دیجیتال را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. برای درک اهمیت استخر نقدینگی در صرافی‌های غیر متمرکز باید ابتدا به روش‌های مختلف مدیریت معاملات در این پلتفرم‌ها اشاره کنیم. به طور کلی، مدیریت سفارش‌های معاملات از سه روش دفتر سفارش زنجیره‌ای «On-chain order book»، دفتر سفارش خارج از زنجیره « Off-chain order book» و بازارساز خودکار استفاده می‌کنند.

در روش اردر بوک، کاربران سعی می‌کنند دارایی دیجیتال را با کمترین قیمت خریداری کنند در حالی‌ که فروشندگان قیمت‌های بالاتری را پیشنهاد می‌دهند. برای مثال، اگر یک کاربر بخواهد ارز تتر را با ether معامله کند باید کاربر دیگیری پیدا کنند که مایل به تبادل usdt و eth به همان قیمت پیشنهادی باشد. این موضوع زمانی که حجم دارایی زیاد باشد می‌تواند برای کاربران مشکلات زیادی ایجاد کند. به همین خاطر، پیدا کردن فرد دیگر ممکن است خیلی دشوار باشد. علاوه بر این، بیشتر صرافی‌های غیرمتمرکز بر روی بلاک چین اتریوم کار می‌کنند، این پلتفرم تنها قادر به پردازش 7 تا 13 تراکنش در ثانیه را دارد بنابراین معاملات در بیشتر اوقات با کندی مواجه می‌شوند. کارمزد شبکه (gass fee) اتریوم نیز خیلی بالا است و در بسیاری از معاملات صرفه اقتصادی ندارد.

ارتباط استخرهای نقدینگی با مدل بازارساز خودکار

مدل بازارساز خودکار یا همان AAM به عنوان بهترین روش برای مهاجرت از روش‌های معاملاتی سنتی به مدل‌های جدیدتر شناخته می‌شود. بازارساز خودکار در نهایت جایگزین دفتر سفارشات (Orde Book) شد. تفاوت اصلی دو روش در این است که مدل AAM برای تامین نقدینگی معامله، Liquidity Pool را جایگزین جفت‌های معاملاتی کرد. استخر نقدینگی در اصل یک بازار برای خرید و فروش دارایی‌های دیجیتالی مثل تتر و بیتکوین می‌کند. معاملات در این بازار محدود به طرف دیگر معامله وابسته نیست و کاربران به جای تبادل ارزهای دیجیتال با دیگر افراد، آن را با استخر نقدینگی معامله‌ می‌کنند.

در این روش به جای معامله همتا به همتا، از مدل همتا به قرارداد استفاده می‌کنند. در مدل AAM ارزش توکن‌ها بر پایه الگوریتم‌های هوشمند قیمت‌گذاری، تعیین می‌شود. با توجه به این که میزان لیکوئیدیتی استخر باید همیشه ثابت باشد، قیمت بر پایه تعداد توکن‌های معامله‌شده در استخر مشخص خواهد شد. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که فعالیت‌های معاملاتی با حجم زیاد در استخر می‌تواند بر روی قیمت‌گذاری دارایی‌‌ها تاثیرگذار باشد.

کسب سود از استخر نقدینگی

ارائه‌کنندگان نقدینگی از کارمزد معاملات انجام شده در صرافی‌‌های غیرمتمرکزی که نقدینگی آن را تامین کرده‌اند، سود کسب می‌کنند. کارمزد تراکنش‌ها به نسبت منصفانه بین تمام شرکت‌کنندگان استخر نقدینگی پرداخت می‌شود بنابراین هرچقدر دارایی بیشتری در استخر نقدینگی سرپرده‌گذاری کرده باشید، سود بیشتری دریافت خواهید کرد. درآمد کسب شده از طریق تامین نقدینگی به «استخراج نقدینگی» معروف است. کارمزدهای استخراج نقدینگی معمولا به پلتفرم معاملاتی و نرخ بهره بستگی دارد. نرخ بهره نیز با توجه به میزان موجودی نقدینگی و تعیین می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت که هرچه موجودی استخر نقدینگی بیشتر شود، درآمد شما نیز افزایش خواهد یافت. برای مثال، یلد فارمینگ یکی از استراتژی‌های کسب سود از سپرده‌گذاری در liquidity pool به شمار می‌رود که در آن سرمایه‌گذاران برای دریافت بهره بیشتر در بین استخرهای نقدینگی جابجا می‌شوند.

برای انجام عملیات “ماینینگ لیکوییدیتی”، شما باید مقدار سرمایه‌ای که به صورت توکن در اختیار دارید را به استخر نقدینگی رمزارزی واریز کنید. به عنوان مثال، در بلاکچین اتریوم، اگر شما 10 توکن اتریوم به ارزش 1500 دلار دارید، برای ورود به استخر نقدینگی اتریوم باید 15,000 دلار تتر در حساب خود داشته باشید. بعد از واریز سرمایه به استخر نقدینگی، این مبلغ به کسانی که در شبکه درخواست وام داده‌اند پرداخت می‌شود. سود و کارمزدی که آنها پرداخت می‌کنند، به مدت زمان مشخصی به شما پرداخت می‌شود و باعث افزایش سود و کارمزد شما می‌شود. با استفاده از “ماینینگ لیکوییدیتی”، شما نه تنها به کسب سود کمک می‌کنید، بلکه به توسعه پروژه‌های مالی غیر متمرکز نیز کمک می‌کنید.

کلام آخر

دیفای یکی از محبوب‌ترین حوزه‌های کریپتوکارنسی در چند سال اخیر شناخته می‌شود. استخر نقدینگی پیوند جداناپذیری با پروژه‌های defi به خصوص صرافی‌های غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال دارد. در صرافی‌های قدیمی‌تر، یک طرف معامله برای نهایی شدن تراکنش باید منتظر فرد دیگری می‌ماند. به این روش از تامین نقدینگی، order book یا دفتر سفارش می‌گویند. مشکل اردر بوک این است که توافق بر سر قیمت نهایی معامله ممکن است زمان بر باشد. استخر نقدینگی اما به این معنی است که کاربران به امید رشد دارایی خود و سهیم شدن در کارمزد تراکنش‌ها، سرمایه‌ خود را در استخر سپرده‌گذاری کرده و به عنوان یک تامین کننده، نقدینگی معاملات را تامین می‌کنند.