استرس قسمت طبیعی زندگی ماست، اما اگر بیش از حد مجاز باشد، ممکن است به صورت بیمارگونه جلوه کند و زندگی فرد را به خطر اندازد. داشتن استرس کم می تواند با به وجود آوردن انگیزش شغلی و بهبود عملکرد افراد، مثبت و سازنده عمل کند، ولی در صورتی که استرس فرد زیاد باشد، نه تنها با اضطراب و افسردگی همراه خواهد بود، بلکه موجب بروز بیماری های جسمی مانند حملات قلبی، زخم معده و سکته می شود.
تغییرات ساختاری، زمینه های متغیر اجتماعی و شغلی و عرضه فناوری های جدید همه در فرایند افزایش استرس شغلی دخالت دارد. استرس شغلی دومین علت غیبت کارکنان از محیط کار است. مطالعه ای در آمریکا نشان می دهد که ۲۹ درصد افراد، سطوح متفاوتی از استرس شغلی را تجربه کرده اند. همچنین برآورد شده است که در بریتانیا سالانه حدود ۴۰ میلیون روز کاری به علت استرس افراد به هدر می رود. این امر هزینه سنگینی را بر جوامع وارد می کند، به طوری که اتحادیه اروپا سالانه هزینه ای معادل ۲۰ میلیارد یورو به علت غیبت شغلی ناشی از استرس زیان می بیند. معمولاً افرادی که به علت استرس شغلی بالا غیبت طولانی مدت از محیط کار خود دارند، قادر نیستند به محیط کار خود برگردند.
● علائم وجود استرس
▪ علائم جسمانی – از جمله خستگی مفرط، سردرد، بی خوابی، تعریق
▪ علائم روانی – از جمله خشم پذیری، افسردگی، ناتوانی در تمرکز
▪ علائم رفتاری – از جمله کم تحملی، عملکرد ضعیف شغلی
بیشتر افراد خواهان کاهش استرس خود هستند، ولی نمی دانند باید چه راهکارهایی را به کار گیرند تا سطح استرس خود را کاهش دهند. در ادامه برخی از راه های کاهش استرس که متخصصان حوزه روان مطرح می کنند، آمده است:
▪ همواره مثبت فکر کنید
نحوه تفکر شما درباره شرایط و وضعیت های گوناگون بر واکنش شما به محیط و شرایط مختلف تأثیر زیادی می گذارد. اگر شما بتوانید وضعیت ها و شرایط را مثبت ارزیابی کنید، قادر خواهید بود سطح استرس خود را کاهش دهید. اما اگر افکار منفی داشته باشید، سطح استرس در شما افزایش می یابد و در نتیجه به بدن خود آسیب می رسانید.
▪ مهارت های جدیدی بیاموزید
گاهی اوقات یادگیری یک مهارت جدید می تواند در کاهش استرس به شما کمک کند. برای مثال یاد بگیرید چگونه به خواسته های همکاران، اعضای خانواده تان و دوستان با اعتماد به نفس و با جرأت پاسخ دهید، بدون این که موجب ناراحتی آنها و افزایش استرس در شما شود.
▪ مهارت مدیریت زمان را فراگیرید
مدیریت زمان موجب می شود تا شما از وقت تان بخوبی استفاده کنید و در نتیجه استرس ناشی از کمبود وقت را کاهش دهید.
▪ مهارت های حل مسئله را در خود افزایش دهید
این امر به شما در یافتن راه حل های مناسب برای برخورد و رویارویی با وقایع استرس زا کمک می کند.
▪ تغییرات مثبتی را در سبک زندگی تان به وجود بیاورید
▪ به طور مرتب ورزش کنید
برای مثال پیاده روی یا شنا کردن به آرامش روانی شما کمک می کند.
▪ از تکنیک های ایجاد آرامش استفاده کنید
برای مثال نفس عمیق کشیدن و شل کردن عضلات به کاهش استرس کمک می کند.
▪ زمانی را برای فعالیت های لذت بخش و آرامش بخش اختصاص دهید
▪ با اعضای خانواده و دوستان صحبت کنید تا حمایت عاطفی مناسب را دریافت دارید
▪ غذاهای مغذی و نیروبخش مصرف کنید
▪ خواب کافی داشته باشید
برخی از عوامل استرس زای شغلی ناشی از محیط کار نامطلوب و مدیریت غلط رئیسان و کارفرمایان در محیط کار است. این موارد از جمله استرس زاهایی است که در محیط کار وجود دارد و منجر به استرس شغلی در افراد می شود: وجود سر و صدای زیاد در محیط کار، شیفت های کاری نامناسب، خواسته های متضاد شغلی از کارکنان و نبود نور کافی.
بنابراین لازم است مدیریت محیط کاری نکاتی را برای کاهش استرس کارکنان به کار گیرد. برای مثال:
▪ شرایط فیزیکی محیط کار باید بهبود یابد. برای مثال درجه حرارت یا نور باید متناسب با شرایط و نیاز کارکنان باشد. همچنین نباید تعداد کارکنان از حد مجاز تجاوز کند و فاصله شخصی بین کارکنان رعایت شود.
▪ کیفیت هوا در محل کار باید با استفاده از تهویه هوای مطلوب بهبود یابد.
▪ برنامه ها و وظایف محوله به کارکنان باید متناسب با استعدادها، مهارت ها و توانایی های کارکنان باشد تا آنها دچار استرس نشوند.
▪ باید فرصت هایی برای کارکنان فراهم شود تا در تصمیمات سازمان که به نوعی به آنها مربوط می شود، شرکت کنند. البته باید به این امر توجه داشت که واگذاری تصمیم گیری در امور، متناسب با تخصص ها و توانایی های کارکنان باشد، به طوری که به مدیریت لطمه نزند.
▪ خواسته های خود از کارکنان و وظایف محوله به آنها را به صورت آشکار و واضح مطرح کنند تا کارکنان با ابهام شغلی مواجه نشوند. انسان ها دوست دارند که یک محیط کاری روشن، صریح و غیر مبهم داشته باشند. مطالعات نشان می دهد که عواملی مانند وضوح شغلی و مشخص بودن شغل رابطه مثبتی با کاهش استرس کارکنان دارد.
▪ مدیریت باید فضا و جوی صمیمی را به وجود بیاورد تا کارکنان راجع به مشکلات و ناراحتی های خود راحت تر با آنها صحبت کنند. اشرف راضی
روزنامه ایران
منبع:سایت ویستا