تفاوت کوین و توکن؛ مقایسه، کاربرد و انواع هر کدام

آشنایی با بازار رمزارزها برای کاربران معمولاً با بیت کوین و اتریوم است. اما هرچه بیشتر در این بازار تجربه داشته باشید، بیشتر با اصطلاحات جدید و رمزارزهای جدید مواجه خواهید شد. در این مسیر، یک سوال پیش می‌آید: هزاران پروژه بلاکچین و رمزارزی که بعد از بیت کوین به وجود آمده‌اند چه چیزهایی هستند؟ و کوین و توکن چه تفاوتی دارند؟ برای درک بهتر این پروژه‌های ارز دیجیتال، دو اصطلاح کوین و توکن به کمک کاربران خواهد آمد. در این مقاله، به بررسی تفاوت کوین و توکن خواهیم پرداخت. بد نیست قبل از خواندن این مقاله، مقالۀ آلت کوین چیست؟ را مطالعه کنید!

مفهوم کوین (Coin)

کوین: به هر رمزارزی که یک بلاکچین مستقل و پایدار داشته باشد، مثل بیت کوین، کوین (Coin) گفته می‌شود. این مهم‌ترین تفاوت کوین و توکن است. کوین‌ها از پایه و صفر طراحی و راه‌اندازی می‌شوند؛ مانند این که برای دستگاه کامیپوتر شما، از اساس یک سیستم عامل اختصاصی نوشته شود. هر بلاکچین با هدف خاصی طراحی خواهد شد.

برای مثال: بیت کوین یک رمزارز برای ذخیره ارزش است که قصد دارد در برابر مرکزگرایی بانک‌ها مقاومت کند. رمزارز بیت کوین، بلاکچین اختصاصی خود را در اختیار دارد.

مفهوم توکن (Token)

توکن‌: به یک ارز رمزپایه که منجر به استفاده منحصر به فرد از یک پلتفرم قرارداد هوشمند می‌شود توکن (Token) گفته می‌شود. پلتفرم‌های قرارداد هوشمند مانند بلاکچین اتریوم، به کاربران اجازه می‌دهد که توکن‌هایی را که از مشتقات بلاکچین اصلی هستند، ایجاد و مدیریت کنند. در واقع، برای ایجاد یک توکن لازم نیست که طراحی و کدنویسی آن را از صفر شروع کنید. بلکه کافی است از یک پروتوکل قرارداد هوشمند برای ایجاد آن استفاده کنید. همین شیوه ساخت از برجسته‌ترین نقاط تفاوت کوین و توکن است.

برای مثال: رمزارز تتر ERC20، یک توکن بر بستر بلاکچین اتریوم است. ERC20 یک پروتکل برای ساخت توکن در بلاکچین اتریوم است. یکی از مهم‌ترین ویژگی توکن‌هایی که از یک پروتکل استفاده می‌کنند این است که می‌توانند با یکدیگر مبادله شوند.

تفاوت و شباهت توکن با کوین

پروژه‌های کوین معمولاً از فناوری‌های گذشته یا سایر رمزارزها الهام می‌گیرند. اما برای راه‌اندازی، از ابتدا طراحی می‌شوند. اتریوم با همین روند شکل گرفت. ویتالیک بوترین با بررسی بیت کوین و نقطه ضعف‌های آن، رمزارزی را طراحی کرد که بهتر و سریع‌تر از بیت کوین عمل کند. اتریوم رمزارز بومی یک پلتفرم قرارداد هوشمند (Smart Contract) است که بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کند. علاوه بر تمرکز بر داده‌های مالی، اتریوم روی برنامه‌های مستقل دیگر از بازی گرفته تا شبکه‌های اجتماعی، تمرکز ‌می‌کند.

پروژه‌های توکن، بخش مهمی از بازار کریپتوکارنسی را در اختیار گرفته‌اند. سودمندی این پروژه‌ها در این است که برای اکوسیستم و پلتفرم اصلی نیز درآمدزایی می‌کنند. به این صورت که کارمزد هر تراکنش یک توکن، با رمزارز بومی بلاکچین پرداخت می‌شود. برای مثال، رمزارز دای (Dai) که بر بستر ERC20 است، برای انجام هر تراکنش از کاربران، اتریوم به عنوان کارمزد دریافت می‌کند.

مهم ترین بلاکچین های میزبان

در حال حاضر اتریوم با بلاکچین ERC20، محبوب‌ترین بلاکچین برای میزبانی توکن‌ها است. بسیاری از توکن‌های محبوبی که با آن‌ها سروکار دارید، بر بستر ERC20 قرار دارند. رمزارز تتر (USDT)، میکر (MKR) و EOS از جمله این توکن‌ها هستند. جالب است بدانید رمزارز ترون هم در مراحل اولیه فعالیت خود بر بستر اتریوم فعالیت می‌کرد و بعد از مدتی به بلاکچین اختصاصی خودش را طراحی کرد.

تفاوت کیف پول‌ها برای کوین و توکن

یک تفاوت مهم دیگر بین توکن و کوین، کیف پول ذخیره‌سازی این دارایی‌های دیجیتال است. هر کوین، نیاز به یک کیف پول اختصاصی با آدرس اختصاصی دارد که در یک بلاکچین منحصر به فرد قرار دارد. یعنی کیف بیت کوین و اتریوم کاملاً از هم مجزا هستند و نمی‌توان برای مثال دارایی بیت کوین را به آدرس اتریوم ارسال کرد.

این قانون در مورد توکن‌ها صدق نمی‌کند. شما می‌توانید یک توکن مانند تتر ERC20 را به هر آدرسی در این شبکه ارسال کنید. گاهی ممکن است این دارایی در کیف پول آنلاین شما نشان داده نشود، اما تراکنش تایید شده و امکان دسترسی به آن وجود خواهد داشت، هرچند گاهی نیاز به دانش فنی دارد.

چرا توکن ها به وجود آمدند؟

همانطور که تا این بخش از مقاله گفتیم کوین، بلاکچین اختصاصی دارد ولی توکن می‌تواند بر بستر یک بلاکچین دیگر ایجاد شود. این تفاوت کوین و توکن است که ویژگی‌های مهم آنها را مشخص می‌کند. عملاً ساخت یک توکن دیجیتالی کمتر از یک ساعت زمان لازم دارد و هر کسی که دانش کافی دربارۀ بلاکچین و قراردادهای هوشمند داشته باشد، می‌تواند آن را ایجاد کند.

با این حال، صرفاً ایجاد یک توکن، برای موفقیت و ثروتمند شدن در بازار ارز دیجیتال کافی نیست. هر توکنی (مانند کوین‌ها) باید بین کاربران پذیرفته شده و در بازار ارزشمند محسوب شود.

یکی از دلایل ایجاد توکن‌ها نیز هزینۀ طراحی و کدنویسی بلاکچین اختصاصی است که امنیت آن نیز ممکن است کافی نباشد. در عوض، استفاده از یک میزبان امن و معتبر مانند اتریوم، این دغدغه‌ها را برطرف می‌کند.

بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال ترجیح می‌دهند ابتدا، ارز دیجیتال خود را بر بستر یک بلاکچین دیگر راه‌اندازی کنند و در صورتی که در بازار حضور موفقی داشتند، بلاکچین اختصاصی برای آن بنویسند. بایننس کوین یکی از این پروژه‌ها بود. ارز BNB ابتدا بر بستر ERC20 شروع به فعالیت کرد و سپس، بایننس بلاکچین اختصاصی BEP2 را برای آن نوشت و پس از مدتی آن را ارتقاع داد و از بایننس اسمارت چین (BEP-20) برای بستر این ارز استفاده کرد.

بعضی پروژه‌ها مانند تتر نیز به جای طراحی بلاکچین اختصاصی، از چند بلاکچین برای میزبانی استفاده می‌کنند. استیبل کوین تتر بر بستر بلاکچین اتریوم، ترون و بایننس فعالیت می‌کند و ظرفیت بلاکچین‌های مختلفی را در پروژه خود به کار گرفته است.

کاربرد توکن ها و انواع آن

کوین‌ها معمولاً واسطه‌های پرداخت هستند. برای مثال بیت کوین یا اتریوم، معمولاً فقط به عنوان یک ارز دیجیتال که ارزش مادی دارد، شناخته می‌شوند. اما توکن‌ها، به خصوص توکن‌های موفق، با یک هدف و کاربرد خلق می‌شوند. برای مثال، توکن تتر که پشتوانه آن یک دلار آمریکا است، با هدف حفظ ارزش سرمایه فعالان بازار در برابر نوسانات به وجود آمد.

توکن‌هایی که بتوانند با حضور خود یک نیاز را رفع کنند و خدمات مفیدی ارائه دهند، شانس بیشتری برای حضور در بازار سرمایه دارند. به طور کلی سه نوع توکن در بازار وجود دارند:

۱- توکن های کاربردی (Utility tokens)

برای مثال اگر شما از طریق سیستم بلاکچین یک بلیط سینما بخرید، در واقع یک توکن خریداری کرده‌اید. توکن‌های کاربردی، خدمات خاصی را ارائه می‌کنند که فقط در شبکه خودشان قابل استفاده است. برای مثال توکن Vethor که بر بستر بلاکچین Vechain فعالیت می‌کند، به عنوان کارمزد و سوخت شبکه استفاده می‌شود.

۲- توکن های امنیتی (Security token)

بعضی از توکن‌ها به عنوان حق مالکیت فرد بر یک دارایی دیجیتالی یا غیر دیجیتالی استفاده می‌شوند. این دارایی می‌تواند سهام یک شرکت باشد یا سند اشتراک در مالکیت یک خانه. این نوع توکن‌ها در اثر افزایش نگرانی‌های دولت‌ها بر سر نظارت بر دارایی‌ها شکل گرفت. توکن‌های امنیتی (Security Token) که به آن‌ها توکن اوراق بهادار هم گفته می‌شود، حق توزیع دارایی را در اختیار افراد قرار می‌دهد.

۳- توکن های معاملاتی (Transactional Token)

یکی از انواع رایج توکن‌ها، توکن‌های معاملاتی (Transaction Token) است. این توکن‌ها اغلب مانند ارزهای سنتی عمل می‌کنند و برای خرید و فروش کالا و خدمات مناسب هستند. استیبل کوین‌هایی مانند دای (Dai) یا تتر از جمله این توکن‌ها هستند.

۴- توکن حاکمیتی (Governance Token)

یکی از مهم‌ترین انواع توکن‌ها، توکن‌های حاکمیتی است. داشتن این نوع توکن برای کاربر جهت مشارکت در شبکه حق ایجاد می‌کند. برای مثال رمزارز کامپ (COMP)، رمزارزی بر بستر اتریوم است که امکان وام دهی را برای کاربران فراهم می‌کند. این توکن، یک پروژه دیفای (DeFi) است که در سال ۲۰۲۰ آغاز به فعالیت کرد.

البته باید به این نکته اشاره کنیم که دسته‌بندی توکن‌ها صرفاً برای آسان‌تر کردن فهم روش کار آن‌ها است و لزوماً هر توکن، در یکی از این دسته‌بندی‌ها قرار نمی‌گیرد یا ممکن است در دو دسته‌بندی تعریف شود.

کوین و توکن؛ تقابلی برای پیشرفت در جهان کریپتو

به طور کلی، تفاوت کوین و توکن را می‌توان در چند جمله خلاصه کرد:

1. کوین‌ها بلاکچین اختصاصی دارند اما توکن‌ها از بستر سایر بلاکچین‌ها برای فعالیت خود استفاده می‌کنند.
2. کوین‌ها معمولاً فقط واسطه معاملات هستند، اما توکن‌ها کاربردهای مختلفی در شبکه دارند.
3. هر کوین، نیاز به کیف پول و آدرس اختصاصی دارد، اما توکن‌ها را می‌توان در تمام آدرس‌های بلاکچین میزبان ذخیره کرد.
4. کارمزد شبکه در کوین‌ها، از خود کوین برداشت می‌شود، اما کارمزد توکن‌ها معمولاً از رمزارز بومی بلاکچین کسر می‌شود.

نمی‌تواند گفت کدام توکن بهتر از کوین است یا برعکس. تمام پروژه‌ها در حوزه تکنولوژی ارزدیجیتال با توجه به کارکردهایشان برای بشر معنا پیدا می‌کنند. شما درباره تفاوت کوین و توکن چه چیزهای دیگری می‌دانید؟